Arsen – słowo, które większości z nas kojarzy się z trucizną, znajduje się w naszej żywności w postaci różnych związków chemicznych. Czy powinieneś się martwić? Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przeprowadził kompleksową ocenę ryzyka, dotyczącą małocząsteczkowych, organoarsenowych związków w naszej diecie.
Kwas Monometyloarsenowy (MMA) i Kwas Dimetyloarsinowy (DMA)
Te dwa związki arsenu są głównymi graczami w najnowszym raporcie EFSA. Ich obecność w żywności, takiej jak ryż, owoce morza i ryby, budziła wiele pytań o bezpieczeństwo. Oto, co eksperci odkryli:
MMA(V):
- Co to jest?: Kwas monometyloarsenowy.
- Gdzie występuje?: Głównie w rybach i przetworach rybnych.
- Jakie ryzyko niesie?: Badania na szczurach wykazały, że może powodować zmniejszenie masy ciała z powodu biegunki.
- Czy powinniśmy się martwić?: MOE (Margines Ekspozycji) dla tego związku jest znacznie powyżej poziomu, który budziłby obawy zdrowotne.
W przypadku MMA najwyższe przewlekłe narażenie w diecie oszacowano dla osób spożywających duże ilości ryb oraz ryb przetworzonych lub konserwowanych w grupach wiekowych niemowląt i osób starszych.
DMA(V):
- Co to jest?: Kwas dimetyloarsinowy.
- Gdzie występuje?: Najwięcej w ryżu i owocach morza.
- Jakie ryzyko niesie?: Powiązano go z nowotworami pęcherza moczowego u szczurów. DMA(V) jest genotoksyczny i kancerogenny.
- Czy powinniśmy się martwić?: MOE dla DMA(V) jest niższy niż bezpieczny poziom w wielu przypadkach, szczególnie dla dzieci.
DMA stanowi zagrożenie dla zdrowia, szczególnie w przypadku osób spożywających go w dużych ilościach, ze względu na jego związek z wyższymi wskaźnikami raka pęcherza moczowego u szczurów. Jednak wyniki badań nad DMA u myszy są niespójne i nie dostarczają przekonujących dowodów na rakotwórczość.
Poniżej przedstawiamy wyniki analizy EFSA, które zostały zebrane w ośmiu krajach UE dla DMA i w czterech dla MMA.
Rozkład wyników analitycznych zgłoszonych dla DMA i MMA w różnych krajach UE
Pierwszy wykres przedstawia dystrybucję liczby próbek analizowanych pod kątem DMA (Dimetylamina) i MMA (Monometylamina) w różnych krajach Unii Europejskiej.
- Włochy dominują pod względem liczby próbek, co może sugerować intensywną kontrolę lub większą obecność tych substancji.
- Niemcy, Irlandia i Francja również wykazują znaczną liczbę próbek, jednak w mniejszej skali w porównaniu do Włoch.
- Pozostałe kraje, takie jak Chorwacja, Portugalia czy Norwegia, prezentują znacznie mniejszą liczbę analizowanych próbek.
Wykres ten może sugerować różnice w regulacjach, sposobach monitorowania lub poziomie zanieczyszczenia między poszczególnymi krajami.
Roczna dystrybucja prób
Na drugim wykresie widzimy liczbę próbek DMA i MMA analizowanych na przestrzeni lat 2012-2022.
- Widać wyraźne wzrosty w określonych latach, takich jak 2013, 2016 i 2022, co może wskazywać na intensyfikację badań lub większe problemy związane z obecnością tych związków w tych latach.
- Spadki w latach 2014-2015 oraz 2018-2020 mogą być związane z różnymi czynnikami, w tym zmieniającymi się regulacjami, zmianami w metodach badawczych lub innymi priorytetami badawczymi (pandemia).
- Rok 2022 przynosi znaczący wzrost zarówno w próbkach DMA, jak i MMA, co może wskazywać na nowe odkrycia lub zmieniające się warunki środowiskowe
Kto jest najbardziej narażony?
Najwyższa przewlekła ekspozycja na DMA(V) została oszacowana dla małych dzieci, które spożywają dużo ryżu i ryb. Ryzyko dla tej grupy wiekowej jest szczególnie wysokie, co wymaga uwagi rodziców.
Co dalej?
Eksperci EFSA zalecają dalsze badania, aby lepiej zrozumieć, jak te związki wpływają na nasze zdrowie. Potrzebne są również dokładniejsze metody analityczne, które pomogą nam monitorować poziomy tych związków w żywności.
Jak się chronić?
Choć badania trwają, istnieje kilka kroków, które możemy podjąć, aby zmniejszyć ryzyko:
- Zróżnicowana dieta: Unikaj spożywania dużych ilości jednego rodzaju żywności.
- Kontroluj spożycie ryżu i owoców morza: Szczególnie ważne dla małych dzieci.
- Sprawdź pochodzenie żywności: Wybieraj produkty z regionów o niskim poziomie zanieczyszczenia arsenem.
Podsumowanie
Choć arsen w żywności brzmi przerażająco, zrozumienie ryzyka i podjęcie odpowiednich kroków może pomóc w ochronie zdrowia naszego zdrowia. EFSA kontynuuje swoje badania, aby dostarczyć nam najnowsze informacje i rekomendacje.
Analiza przeprowadzona przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dotycząca ryzyka związanego z małymi gatunkami organoarsenicznymi w żywności jest bardzo szczegółowa i dostarcza konkretnych danych liczbowych. Szczegółowe wyniki oraz pełne dane liczbowe można znaleźć w pełnym raporcie dostępnym pod linkiem źródłowym.
Jeśli Arsen może również trafić do wody pitnej- to może warto ją oczyścić?
Źródło: EFSA
