CHAGA (Błyskoporek podkorowy)
Grzyb Chaga (Błyskoporek podkorowy, łac. Inonotus obliquus) jest rodzajem grzyba,
który pasożytuje głównie na żywym pniu brzozy w zimnym, okołobiegunowym regionie półkuli północnej. (1)
Ten podstawczak z rodziny Hymenochaetaceae występuje zwykle powyżej 40. równoleżnika północnego w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Skandynawii, Europie Północno-Wschodniej,
krajach bałtyckich, Syberii i Północnych Chinach.(3).
Niezwykle niska temperatura panująca w wysokich szerokościach geograficznych powoduje,
że grzyb rośnie bardzo wolno. (1)
Grzyb Chaga układa się w charakterystyczną narośl na drzewie.
Tworzy na pniu drzewa czarny, nieregularnie uformowany stożek o wyglądzie przypominającym
spalony węgiel drzewny, a czarny kolor zawdzięcza dużej ilości melaniny. (1,3,5)
Ten grzyb ma również co najmniej kilka wspólnych nazw regionalnych nawiązujących do jego wyglądu,
takie jak czerniak brzozy, czyreń, czernidło, czarcie oko, lub czanga, które najprawdopodobniej zostało ukute z rosyjskiego słowa „chaga”. (6)
Wykorzystanie Chagi jako tradycyjnego środka ludowego sięga XVI wieku.
Już w XVI wieku Inonotus obliquus był używany w medycynie ludowej Rosji.
Jego ekstrakty, zwłaszcza wywary, były używane w leczeniu wiele chorób,
w tym problemów żołądkowo-jelitowych i wątrobowych, gruźlicy i innych infekcji. (3)
Jednym z najstarszych dokumentów potwierdzających wykorzystanie grzyba Chaga do celów
leczniczych jest praca autorstwa Hipokratesa „Corpus Hippocraticum”.
Ojciec medycyny stosował napary z tego grzyba zewnętrznie do mycia ran. (6)
SKŁADNIKI AKTYWNE I ICH DZIAŁANIE
W ostatnich dwóch dekadach coraz więcej uwagi poświęca się głównym, aktywnym
składnikom grzyba Chaga i jego badaniom farmakologicznym.
Do jego głównych, bioaktywnych składników należą:
- polisacharydy – wykazujące funkcje przeciwutleniające, immunomodulujące, hipoglikemiczne, hipolipidemiczne, hepatoprotekcyjne;
- polifenole – o aktywności antyoksydacyjnej;
- triterpenoidy – działające przeciwutleniająco;
- melanina – o funkcjach przeciwutleniających, hipolipidemicznych i immunomodulujących. (1,3)
POLISACHARYDY – bioaktywne składniki grzyba Chaga Począwszy od dowodów etnofarmakologicznych,
wielokrotne badania skupiły się na bioaktywnych składnikach Chaga, z dużą uwagą poświęconą polisacharydom. (3)
W ostatnich latach ukazały się liczne prace dotyczące polisacharydów grzybowych, zwłaszcza beta-glukanów, wykazujących różne aktywności biologiczne. (2)
Glukany to polisacharydy składające się z monomerów glukozy, obecne w ścianach
komórkowych bakterii, glonów, roślin, a także drożdży, mikro- i makrogrzybów.
Pomimo wielu różnic między składem i organizacją ścian komórkowych grzybów,
są pewne elementy stałe, które tworzą rdzeń ich rusztowania.
Głównymi składnikami sacharydowymi ścian komórkowych grzybów są chityna; α-glukany; i β-glukany. (2,3)
BETA-GLUKAN Beta-glukany nie są syntetyzowane przez organizm ludzki,
dlatego są rozpoznawane przez nasz układ odpornościowy.
Aktywność beta-glukanów grzybowych może się różnić w zależności od rodzaju
monomerów budujących strukturę tych związków, wielkości cząsteczki, stopnia jej rozgałęzienia
i rozpuszczalności w wodzie, a także struktury, jaką tworzą beta-glukany w obecności wody.
Większość β-1,3-glukanów wykazuje odporność na sok żołądkowy.
W niezmienionej postaci przechodzą do jelita cienkiego, gdzie wiążą się z receptorami w ścianie jelita,
a następnie są transportowane do śledziony, węzłów chłonnych i szpiku kostnego. (2,3)
Ogromna różnorodność struktury beta-glukanów wpływa na ich różne aktywności biologiczne.
Doniesienia naukowe do tej pory przypisują beta-glukanom immunomodulujące, hipolipemiczne,
hipoglikemiczne i ochronne właściwości na układ krążenia. Jedną z najszerzej badanych aktywności
biologicznych beta-glukanów z grzybów jest działanie hipocholesterolemiczne - zmniejszanie wchłaniania cholesterolu
i zwiększanie wymiatania kwasów żółciowych.(2)
Grzyby o wysokiej zawartości β-glukanów mają wyższą wartość odżywczą,
farmaceutyczną i ekonomiczną. Wykorzystywane są w przemyśle spożywczym, suplementów diety i leków. (2)
Funkcje grzyba Chaga:
- działanie immunomodulacyjne - stymuluje układ odpornościowy,
- działanie antymutagenne,
- działanie przeciwhiperglikemiczne i przeciwutleniające,
- aktywność antybakteryjna, wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe. (5,6)
Źródła: 1. Yangpeng L., Yanan J., Zihan X., Nannan L., Junyu L., Haixia C.; Recent Developments in Inonotus obliquus (Chaga mushroom) Polysaccharides: Isolation, Structural Characteristics, Biological Activities and Application; Polymers 2021 Apr; 13, 1441. 2. Mirończuk-Chodakowska I., Witkowska A.M.; Evaluation of Polish Wild Mushrooms as Beta-Glucan Sources; Int. J. Environ. Res. Public Health 2020 Oct, 17, 7299. 3. Beltrame G., Trygg J., Hemming J., Han Z., Yang B.; Comparison of Polysaccharides Extracted from Cultivated Mycelium of Inonotus obliquus with Polysaccharide Fractions Obtained from Sterile Conk (Chaga) and Birch Heart Rot; J. Fungi 2021, 7, 189. 4. Jehane I.E.; Biswadeep D.; Al-Tuwaijri M.M.; Wesam T.B.; Targeting SARS-CoV-2 with Chaga mushroom: An in silico study toward developing a natural antiviral compound; Food Sci Nutr. 2021 Aug, 9:6513–6523. 5. Balandaykin M.E., Zmitrovich I. V.; Review on Chaga Medicinal Mushroom, Inonotus obliquus (Higher Basidiomycetes): Realm of Medicinal Applications and Approaches on Estimating its Resource Potential; International Journal of Medicinal Mushrooms, 17(2): 95–104 (2015). 6. Szychowski K.A., Skóra B., Pomianek T., Gmiński J.; Inonotus obliquus e from folk medicine to clinical use; Journal of Traditional and Complementary Medicine 11 (2021) 293-302. -----------------------
Niniejszy materiał nie stanowi zaleceń dietetycznych lub lekarskich.
Przed rozpoczęciem suplementacji diety zaleca się kontakt z lekarzem, farmaceutą lub dietetykiem.
Przyjmowanie suplementów diety nie powinno zastępować zdrowego trybu życia oraz zróżnicowanej diety.
Suplementy diety mają na celu uzupełnienie ewentualnych niedoborów w diecie, nie są produktami leczniczymi.
Nie należy stosować produktów w przypadku uczulenia na którykolwiek ze składników.
Nie należy stosować produktów w przypadku przyjmowania środków leczniczych.
Jednoczesne ich przyjmowanie należy poprzedzić konsultacją z lekarzem lub farmaceutą. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych należy natychmiast zrezygnować z zażywania produktu.
Produkty nie mogą być stosowane przez kobiety w ciąży, matki karmiące i dzieci bez konsultacji lekarskiej. Informacje na temat substancji zawarte w Kompendium Wiedzy zostały przygotowane na zlecenie firmy ForMeds.
ForMeds jest producentem suplementów diety, które mogą zawierać opisane substancje.
Wybór prezentowanych składników jest wyborem subiektywnie przygotowanym przez ForMeds,
mającym na celum.in. wyjaśnienie czym są lub przybliżenie ich funkcji. Materiał został przygotowany
zgodnie z najlepszą wiedzą, należytą starannością na podstawie źródeł naukowych.
Jeśli nie znaleźli Państwo poszukiwanych informacji na temat innych substancji, prosimy o kontakt
i przekazanie sugestii, które pozwolą wzbogacić niniejszy materiał.
Opracowanie jest własnością firmy ForMeds.
Kopiowanie lub rozpowszechnianie jest możliwe wyłącznie po otrzymaniu pisemnej zgody firmy ForMeds.